IK noemde het besluit, de beslissing over zijn toekomst aan de wapenen over te laten en voor die toekomst nog eenmaal alles te wagen (om alles te winnen), een element van grootheid in de huidige worsteling. – Welnu, voor zoover het Engeland betreft hèbben de wapenen reeds beslist, – en op een wijze die ik mij niet tragischer (: vernederender) kan voorstellen. Verslagen, keer op keer, met de wapens door Duitschland, werd het imperieel en ideologisch, d.w.z. in die zaken waarvoor het de wapenen had opgenomen, teruggedreven en vernietigd door zijn eigen b o n d g e n o o t e n. Niet uit handen van het volk, dat het als zijn vijand heeft bevochten, maar uit handen van hen op wie het zich in zijn strijd had verlaten, moet het thans accepteeren wat het door zijn strijd had willen voorkomen, moet het van zijn bondgenooten vernederingen accepteeren, die het van zijn ,,vijand” (die bij dergelijke vernederingen geen belang had) nooit had behoeven te duchten.

    In Europa wilde Engeland geen andere grootmacht dan de eigene, en reeds thans moet het er in berusten, dat, als het oorlogsdoel, de vernietiging van Duitschland, bereikt wordt, Rusland de Europeesche grootmacht wordt. De E u r o p e e s c h e vesting van zijn imperium heeft het daarmede reeds moeten prijsgeven.
    Engeland ging den strijd in voor het behoud en de versterking van zijn wereldrijk, doch in Britsch-Indië – dit tweede (eerste?) bolwerk van zijn imperium – wordt de Britsche souvereiniteit vernederd en verkracht door een immenging van Amerikaansche zijde, waartegen het zich reeds thans teweer moet stellen. Gezwegen nog van de vele steunpunten elders die het ofwel (,,tijdelijk”!) aan zijn tegenstander Japan verloor, ofwel (definitief) aan zijn Amerikaanschen bondgenoot verkocht of om diens mede-,,rechten” met hem moest deelen.
    Engeland streed voor de zelfstandigheid en vrijheid der kleine naties, doch reeds heden erkent het – daartoe gedwongen door zijn Russischen bondgenoot, die geheel andere belangen heeft dan Engeland had, dat het begrip van vrije naties na den oorlog een afgedaan begrip ,,behoort” te zijn.
    Engeland streed voor Europa’s heil, doch hoewel het zelf tot de Europeesche cultuur behoort (en zónder deze cultuur een fantoom wordt) moet het er in toestemmen, dat de Europeesche cultuur, en daarmede ook zijn éigen cultuur, vernield wordt (en hier doel ik niet op bommen) door twee werelden – de werelden zijner beide bondgenooten – die, cultureel, niet slechts vreemd, doch in alle opzichten inferieur zijn aan de cultuur waarvan het zelf deel uitmaakt.
    Engeland ging den oorlog in ter verdediging van zijn wereldbeschouwing tegen de bedreiging er van door de anti-democratische en anti-liberale machten in Europa; een wereldbeschouwing die het heil der volken vertegenwoordigde en waarvan zijn visie op de verdeeling en organisatie der wereld een uitvloeisel en consequentie was. Doch reeds thans moet het erkennen, dat de waarden dier levensbeschouwing als verouderd en waardeloos hebben afgedaan, dat zij even onmachtig zijn de oude wereld te handhaven als een nieuwe te formeeren; en het deed daarmee afstand van alles wat sociaal, economisch en politiek de structuur en de inhoud zijner wereld was.
    Engeland liet toe, dat, in den strijd ter verdediging der Britsche wereldvisie (die het uiteindelijk heil der volken zou worden) volk na volk zich ,,tijdelijk” opofferde. Thans wordt het gedwongen die wereldvisie zelf op te ruimen en er in te berusten, dat de geofferden nogmaals geofferd worden, doch nu ,,definitief”: dat zij prijsgegeven worden – weerloos prijsgegeven – aan een wereldbeschouwing waarvoor zij nooit de wapenen zouden hebben opgenomen, die zij niet willen, waar zij innerlijk vijandig tegenover staan en die hen, als volk, ,,reddeloos” doet verloren zijn – niet alleen wat hun staatkundige zelfstandigheid, doch ook wat hun cultureele toekomst betreft.
    Engeland ging den oorlog in als de ,,beschermer” van het oude Europa, doch het wordt gedwongen den oorlog te beëindigen als de v ij a n d van dat oude Europa, ja als de vijand van Europa tout court. Nóg maakt Europa zich illusies over de zegeningen van een Amerikaansch-Russische overwinning, doch reeds thans weet Engeland dat Europa zich in werkelijkheid geen enkele illusie behoeft te maken en dat Europa Engeland, wanneer de uitkomsten van zijn heilloos spel onverbiddelijke feiten zullen zijn geworden, ook als d e n vijand zal uitstooten, verwerpen, haten en verachten.

MEN zou nu meenen, dat Engeland, dat de Europeesche volken ter verdediging van z ij n beginselen in een oorlog voerde en zich daarmee als hét l e i d e n d e volk opwierp, thans, nu het zelf deze beginselen als onbruikbare, verouderde en vermolmde waarden heeft verworpen, erken-