geladen, onrustig, gejaagd en verward. Daarom zou ik U om nog eenig uitstel willen verzoeken. Als ik thans eerst mijn politieke spanning afgereageerd heb, kan ik mij weer geheel aan Franciscus geven. Het is een kwestie van slechts enkele maanden. Het onaangename is echter, dat dit reeds de tweede maal is, dat ik U om uitstel moet verzoeken, - maar wie had de gebeurtenissen der laatste weken kunnen voorzien, gebeurtenissen, die dermate in ons persoonlijk leven zouden ingrijpen en alles dooreensmijten. - Ik zou dit verzoek echter gepaard willen laten gaan met een voorstel.
Sedert eenige dagen zie ik eindelijk weer een perspectief, en heb ik weer hoop en vertrouwen, dat het einde van ons volk anders kan worden dan het sombere en vernederende, dat ik voorzag. Er is een gelegenheid geschapen voor een geheel nieuwe, vruchtbare politieke actie. Ik kón niet anders dan mij daarin storten. Ik acht het ook mijn plicht, het mijne bij te dragen om de heropstanding van ons volk voor te bereiden en te verwerkelijken, en te beproeven het vernederende en eerlooze einde, dat zónder die heropstanding onvermijdelijk ons deel wordt, alsnog te bezweren. Ik moest en moet aan die arbeid deelnemen, het was datgene waarnaar ik al die weken had uitgezien. - In verband daarmede overweeg ik thans, mijn politieke geschriften te verzamelen en daaruit een boek samen te stellen. Nu wilde ik U vragen, of U in principe bereid zoudt zijn een dergelijk werk uit te geven. Ik weet wel, dat Uw uitgeverij zich nimmer met politiek heeft willen bezig houden, maar ik meen toch, dat ik het U allereerst moet aanbieden - vooral waar de mogelijkheid bestaat dat het een belangrijk en een zeer de aandacht trekkend geschrift wordt. Deze mogelijkheid acht ik geenszins uitgesloten. Ik kan een bundel samenstellen, die op politiek gebied op gelijk niveau staat met Verworpen Christendom, en ik meen ook, dat ik de eenige schrijver op dit oogenblik in Holland ben, die de nieuwe gedachte met een maximum van dynamische spanning en tegelijk gericht en beheerscht, en tevens volkomen oorspronkelijk, kan formuleeren. Ik meen niet alleen, dat dit boek voor velen openbarend kan zijn, maar ook zuiverend kan werken, dat het een bepaalde reeds aanwezige politieke dynamiek op een hooger plan kan brengen, deze zuiverder ríchten kan en, in gelijke mate, de excessen zou kunnen bezweren waarmede de overgang naar een nieuwe orde gepaard kan gaan.
Overwint Duitschland, dan levert de uitgave van een dergelijk werk geen nadeelen op, meen ik, integendeel. Overwinnen de geallieerden (ik evenwel acht zulks thans meer dan ooit uitgesloten), dan zal, dunkt mij, het uitgegeven-hebben van dit boek evenmin moeilijkheden kunnen opleveren, daar mijn geschrift (en de uitgave door U) dan niets anders is geweest dan een laatste poging een ontwikkeling, die tot de meer dan waarschijnlijke mogelijkheden heeft behoord, in de beste banen te leiden. Onder alle omstandigheden verdedigbaar, zou het verschijnen van dit boek op dit moment een zeer groote belangstelling trekken, - daarvan ben ik overtuigd.
Daar staat tegenover, dat als de geallieerden winnen, en daarmede .... het Vaticaan, ik alles wat ik tot op heden over godsdienstige aangelegenheden heb geschreven en op dit moment nog zou schrijven, wel als waardelooze en in alle opzichten onvruchtbare rommel zou
