lijst van werken
vorige bladzijde



volgende bladzijde breken met de ontluisterde waarden van vroeger. Ditzelfde zich bezinnen op het verleden leidde er echter eveneens toe, dat velen zich weer meer bewust werden wat in het eigen verleden waardevol was geweest, zulks ook als gevolg van het feit dat men met de bezetter eveneens geconfronteerd werd met de verdorven kanten van een materialistische beschaving: een zedenverwildering die ook in tallozen de japanse zedelijkheid aantastte en vernietigde. Dit om zich heen grijpend bederf werd, evenals het ingrijpen van de bezetter in de structuur van de samenleving, voor niet weinigen evenzeer een bron van verzet als het eigen verleden. Velen leefden dan ook ,,tussen twee gehate werelden” (Christine Arnothy). En bij dit alles schijnen de waarden die voorheen norm en vormkracht der japanse beschaving en haar instellingen waren, evenmin bij machte de alom voortwoekerende verwildering en geestesverwarring te keren als in de nieuwe verhoudingen welke zich vormen, leiding te geven. Zij hebben er geen merkbaar aandeel in. Zij schijnen achterhaald, niet meer creatief, en waar zij nog standhouden, leiden zij, zo kon men vaststellen, ,,sur un plan métaphysique inférieur à celui d’autrefois”, een reeds gevaarlijk uitgehold bestaan. Anderzijds blijven de nieuwe waarden, waar en voorzover ze werden aanvaard, oneigen veelal en buitenkant: zij vervreemden dieper van het verleden doch gaan geen verbinding aan met de totale mens. De japanse wereld, zo moet men vaststellen, is geestelijk en structureel uit haar voegen gerukt. Zij schijnt een wereld in ontbinding, en een andere, nieuwe, hoewel in voorbereiding, heeft nergens nog gestalte. Zij vertoont daarmee het beeld van een overgangstijd: van dat gevaarlijk onbesliste stadium ,,tussen twee werelden”, dat zich kenmerkt door ontwrichting en ontwaarding enerzijds, en anderzijds door een vernieuwingswil die, amorph nog en tastend, zich niet voltooit tot een nieuwe geestesstructuur, tot het overtuigende van een waarlijk nieuwe mens met nieuwe, creatieve inhouden. Alles is onvoltooid nog, relatief en relativerend, Umwertung, gisting. Het kan dan niet verwonderen, dat in dit stadium, waarin geen zekerheid meer (of nog) voldoende geldingskracht bezit om het leven te schragen en te richten, grote groepen geestelijk verwilderen en volgende bladzijde


90














volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 29-07-2010 Copyright © 2010 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 13-10-2014