japanse meisjesstudente Yasuko Shimodaira, die zelfmoord pleegde, en uit het nawoord dat haar vader eraan toevoegde, dan worden deze fragmenten ingeleid met: ,,Ze was gewoon hevig romantisch”, ze ,,laat zich volkomen meedrijven door het bandjirachtige, lawineus sterke romantisme, dat verborgen is in de jonge japanse harten”; Yasuko is duidelijk zo’n jong japans meisje, ,,dat zonder enige opvoeding thuis en zonder verdedigingsmiddelen van een duidelijke moraal en levensbeschouwing aan het leven wordt uitgeleverd”. Heeft men echter de geciteerde bladzijden over Yasuko’s noodlottige liefde en het nawoord van de vader gelezen, dan weet men, dat men niet gemakkelijk een tweede dochter en vader zal vinden die, ook met een ,,duidelijke moraal en levensbeschouwing”, tot een dergelijke zuivere en lucide openhartigheid tegenover zichzelf in staat zijn als zij beiden: het meisje m.b.t. haar gevoelens, die zij in weerwil van haar groeiend geluk op hun waarde of onwaarde, de zuiverheid en zelfmisleiding ervan, onderzoekt, en blijft onderzoeken, alvorens toe te laten (láát ze het toe?) dat zij macht over haar krijgen; de vader m.b.t. zijn gevoelens van schuld aan Yasuko’s zelfmoord: een zelfbeschuldiging die ondanks de vader-smart tevens een waarschuwing en verzwegen aanklacht kon worden. Men leest deze bladzijden met een toenemende ontroering. De geciteerde bladzijden zijn van regel tot regel het volstrekte tegendeel van dat ,,überschwengliche, amoureuze droomverlangen” dat Van Straelen zo karakteristiek acht voor ,,ontelbare Japanse meisjes”. Er is geen sprake van meegesleurd en overmeesterd worden door sentimenten. Haar sensibel geweten blijft tot het laatste toe haar gevoelens op hun zuiverheid ondervragen: is haar liefde verdeeld? kan háár liefde eeuwig zijn d.i. een leven lang standhouden? etc. Daarmee stelt zij de vragen welke het geweten der liefde steeds verontrusten. Zij werd geconfronteerd met het enige probleem dat hier ter zake doet: de liefde.
Maar voor Van Straelen is dit ,,gewoon hevig romantisch”, sentimentaliteit, precies zoals vrijwel heel de rest van Japan. Sedert die vaagheid zijn nachtmerrie is geworden, ontwaart hij in letterlijk alles een bevestiging van de vaagheid, de levensonmacht, het

74