verrichtingen toe was en deze bestemde voor wie na Hem kwamen, maar om dat zijn begin een begin was VOORBIJ al dat geniale en glorieuze en hun betrekkelijke betekenis. Ook zijn apostelen, en grote heiligen als Franciscus, zijn vóór alles en in alles dat nederige werken-aan-het-begin geweest. Daartoe bewoog hen niet, zoals men wel blijmoedig vaststelt, hun heilige nederigheid, maar hun helderziende weten aangaande het eerst nodige in het Rijk Gods, in dienst waarvan zij alle hun door God geschonken menselijke gaven en begaafdheden stelden, en bleven stellen, bleven opofferen ook.
Ik wil hiermede niet zeggen – dit zal aanstonds nog duidelijker worden, – dat de Kerk die verheven bespiegelingen, dat zich bezinnen op de goddelijke luister, ,,de hoogte en breedte en diepte” der haar toevertrouwde waarheid als een onwaarde opzij kan schuiven (al zouden velen er goed aan doen zich aan de magie ervan te onttrekken), maar het is gedoemd ijdelheid des geestes te worden, oneigen spreken, loos en onvruchtbaar tumult als Christus’ nieuwe gebod, zoals door Hem toegelicht, niet waarachtig de alles dominerende imperatief is van het apostolisch geloofshandelen.

Het schijnt zo beschamend weinig, dat een gemeenschap, die toch de Kerk van Christus is, in haar gewone leden niet meer is dan dat eerste, voor allen bereikbare begin. Hoe corrupt, en daarom hatelijk, is die eerste kleine goedheid bovendien. Hoeveel naargeestige motieven worden en blijven in elke geste de l’amour werkzaam en schijnen ze te misvormen tot evangelische valsmunterij en opgeschroefde buitenkant.
Maar hoe geheel anders wordt datzelfde misvormde, hatelijke begin – dat, als begin, een onvermijdelijkheid is, – als men het beschouwt tegen de achtergrond van die waarachtig evangelische bewogenheid en actieve bezorgdheid welke de primaire aandrift is (of behoort te zijn) van hen aan wie Christus’ volgelingen werden toevertrouwd. Zónder deze bewogenheid en bezorgdheid – die toch niet meer is dan een eenvoudig gevolg van hun blijdschap om Gods boodschap aan de mens (en zouden Christus’

44