lijst van werken
vorige bladzijde



volgende bladzijde volken (die andere vorm van natuurlijke rechtvaardigheid) is ontbrand, opnieuw op te duiken. Ongetwijfeld, het behoort tot de plichten der christenheid met alle haar ten dienste staande middelen het herstel der natuurlijke rechtvaardigheid in de samenleving en in de onderlinge betrekkingen der volken te helpen realiseren, maar het is een misverstand te menen dat dáármee Christus’ nieuw gebod kan worden vereenzelvigd, dat daarmee antwoord wordt gegeven op Christus’ vraag aan de mens, of dat met het herstel van het recht de liefde in het hart van de mens wordt geboren. Het onrecht dat onder de dwang van een politieke machtsstrijd wordt weggenomen (en terecht ook op die wijze wordt weggenomen) wordt niet opgeheven door de liefde, noch wordt het resultaat van die strijd met liefde ontvangen. De ene partij berust in zijn nederlaag, de andere verkreeg en aanvaardt wat niet meer is dan een deel van zijn menselijk recht (en dus nauwelijks reden geeft tot dankbaarheid). Hoe kan men menen, dat die gebleven en wezenlijke (alleen beteugelde) liefde-loosheid antwoord is op Christus’ nieuw gebod? Het is onrustbarender nog: ongedaan gemaakt door een politieke machtsstrijd die, hoewel in zich als strijdmiddel allerminst verwerpelijk, de kwaadaardige instincten van de mens onbeteugeld liet of aanwakkerde, is het sociale onrecht als die afgehakte kop van het monster waarvoor zes andere in de plaats aangroeien. Men kan geen duivel met een duivel uitdrijven zonder dat andere duivels zijn plaats in bezit nemen, – een waarheid welke reeds het voor-christelijk geweten herkende en o.a. reeds Sofokles zo kwellend bezighield ten overstaan van de mensonterende werkelijkheid van het kwaad: dat kwaad, dat in feite op aarde geen bestaansrecht heeft, dat men niet kan dulden zonder zelf medeplichtig te worden, dat men, zoals Electra stelt, alleen radikaal en desnoods gewelddadig moet willen verdelgen als men aan de schuld der medeplichtigheid, deze besmeuring van het eigen menszijn, wil ontkomen; maar om te ontkomen aan déze medeplichtigheid moet men op zijn beurt een mensonterend kwaad worden of op zich laden. Het is datzelfde tragische en fundamentele dilemma waarop o.a. het (voor-christelijke) boeddhisme zo diepzinnig antwoord was en consequent ge- volgende bladzijde


36














volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 09-06-2002 Copyright © 2010 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 15-02-2010