overweldigen. Zij is minstens op dezelfde wijze voor de tijdsduur dezer wereld onverdelgbaar als de werken van Shakespeare, Homerus, Pascal, Nietzsche, Plato, Joannes van het Kruis etc.
    Dit alles betekent niet alleen dat de mens « zekerheden » kan bezitten, maar machtige en grootse zekerheden, die het diepste der menselijke existentie betreffen, en dat hij – die nietige mens – een waarheidswereld kan schéppen, die voor de tijdsduur dezer wereld onvergankelijk en in die zin eeuwig is. En dit betekent weer, dat de menselijke geest – instede van slechts bij machte te zijn tot « onzuiverheid » – in staat is een sublieme zuiverheid te bereiken (omdat alle geslachten zich erin blijven herkennen), en dat terugkeren naar de natuur als natuur – verstaan als een terugkeren naar de menselijke natuur als ménselijke natuur – de erkenning impliceert dat de menselijke geest minstens ook een grandioos instrument is van die natuur, een scheppende kracht waaraan de mensheid haar edelst bezit te danken heeft. (Juist ómdat de geest zulk een grandioze creatieve kracht is, dit allereerst en naar zijn wezen is, doch de creatieve kracht van een in haar vermogens onvolkomen gebleven (of geworden) menselijke natuur, daarom, of reeds daarom, en daarom primair (en niet primair wegens « de zondigheid » van de mens), is de menselijke geest bij machte zulk een vehemente destructie of demonie te ontke-

[112]