rechtigd zijn dit heden, dat Maritain onmiddellijk door catastrofen bedreigd weet en dat zoo talloozen tot de diepste ellende, de meest bittere menschelijke misère bracht, aan zijn lot over te laten, dat wij gerechtigd zijn hiér werkloos toeschouwer te blijven.
Is het ons echter duidelijk geworden, dat de mogelijkheid, dat de strijd voor een toekomstige christelijke orde ook het heden ten goede kan komen in feite niet meer dan een fictie, een lieve illusie méér is, dat wij, voor de bittere sociale nooden van een zeer langdurig heden, in feite niets doen en op deze wijze ook niets kunnen doen, dan stelt zich, na de lectuur van ,,Humanisme Intégral”, de vraag, niet wat wij christenen in (tijdens), maar wat wij christenen voor dit heden kunnen doen, dwingender en klemmender dan ooit te voren. Maritain bleef op deze vraag het antwoord schuldig, hoewel zijn heele boek poogde juist déze vraag (of óók deze vraag) te beantwoorden. En gedwongen te erkennen, dat wij, met den door hem voorgestelden strijd, inderdaad voor een zeer langdurig heden gedoemd zijn tot volmaakte onvruchtbaarheid op sociaal en politiek gebied, zou hij hier zeer wellicht (met een glimlachje) in berusten, als betrof het slechts een der onvermijdelijke tragedies waarin de christen verwikkeld wordt. Maar berustend, zou hij geheel ten onrechte berusten, en stelllig niet in een tragedie van den christen.

Maritain staart zich blind op een toekomstige christelijke ordening van het sociale leven en háár voorbereiding in dit heden, maar hij ziet daarbij één essentieel ding over het hoofd. Hij vergeet dat er, naast de scheppingskracht van

146