mender, daar het verwerpen nu ook der ,,Action Francaise” het verwerpen was van een politieken strijd die alle andere bestaande politieke ideologieën en derzelver formaties als onvoldoende, als destructief had afgewezen, – zoodat een terugkeer dáárheen, althans voor velen, versperd was. Deze of gene kon nu misschien (als laatste houvast) de meening huldigen, dat de primauteit van het geestelijke de creatie van een nieuw politiek ideaal overbodig maakte, dat hij nu, bij het politiek gevecht van het heden, met een gerust hart en een gerustgesteld geweten werkloos toeschouwer kon blijven, maar Maritain, deze hiërarchisch gerichte geest, die het als een gevaar onderkende ,,de ne chercher la sainteté qu’au désert”¹), huldigde deze meening vanzelfsprekend niét. En zoo was het wachten, óns wachten, op zijn tweede ,,verlossend” woord.
Dit woord heeft hij thans – heel wat minder snel dan het woord zijner kinderlijke volgzaamheid - gesproken. Na ’n enkele voorloopige schermutseling heeft hij thans, nadat inmiddels tien jaar verstreken zijn, in zijn ,,Humanisme Intégral”, zijn standpunt definitief geformuleerd en het woord, dat het verlossend woord moest worden, aan de openbaarheid prijsgegeven. Doch het is een woord geworden dat den lezer, nadat hij zich de moeite heeft gegeven de eindeloos gekronkelde zinnen en ineengekronkelde gedachten te ontwarren, precies zoo wijs (of onwijs) laat als hij was. Het is echter niet alleen geen antwoord geworden, eenvoudig omdat de kwestie, of wij dit heden politiek aan zijn lot kunnen overlaten, met onverminderde kracht bleef voortbestaan (hoezeer hij, Maritain, ook meent dat