Mogen u dan de navolgende regelen ook in de richting van deze wetenschap een eindje op streek helpen.

Het is niet eens meer „logisch” zei ik haast, het is van zelfsprekend, het ligt, om met van Deyssel te spreken, het ligt te grabbel voor de kleine hand van een kinderverstand, dat een cultureele bloei met felle rede-twisten gepaard gaat. Maar dat de huidige polemiek der katholieken een cultu­reele bloei verraadt, zie, dat is iets waarover nog wel eens (hartig) te polemiseeren zou zijn.
Een cultureel hoogtepunt is mede het resultaat van intellec­tueele tweegevechten (of simultaan-gevechten), – maar om uit een cultureel laagtepunt te geraken zijn dezelfde gevechten noodzakelijk. Niet alleen de middeleeuwsche scholastiek heeft het schoone woord „contra” gekend, maar ook de patristische wijsbegeerte, deze eerste, koninklijke schrede (uit het verval der Oudheid) naar een nieuwe (christelijke) cultuur.
Vele polemische (en ook niet polemische) geesten zijn heden de overtuiging toegedaan, dat wij, katholieken, cultureel een hachelijk laagtepunt zijn genaderd, en zij bezitten voor deze meening een reeks argumenten die men niet zoo licht weg-polemiseert. Maar ik zou toch wel eens willen weten, vooral van hen die zich gelukkig prijzen op minstens een dozijn culturen te kunnen terugblikken, waarmede die zoogezegde cultureele bloei der katholieken heden bewezen wordt. – Ongetwijfeld, de romanstapel groeit ziender­oogen, de vlucht onzer lyrici is bewonderenswaardig, de

39