brandt is een goede geldbelegging geworden; hij verhoogt – als elk safe bezit – onze nationale glorie; hij is de goede beurt van alle critici en vakgeleerden. Maar zijn stem....? Tot hoe weinigen van die ontelbaren voor wie hij ,„een eeuwige bron van schoonheidsontroering” is, spreekt deze stem? Zij gaat verloren en wordt uitgewischt in de bonte kermis der bigotte besognes die het leven is. Aan deze stem gaat de collectiviteit onberoerd voorbij; op de essentie eener collectiviteit stuit deze stem onverbiddelijk af. Deze stem, gelijk elke andere der schoonheid, blijft wat zij altijd was: stilte. Het drama der schoonheid eindigt weliswaar altijd en onvermijdelijk met de comedie van de roem, en wat eenmaal bittere ernst was eindigt, eveneens onvermijdelijk, als de ijdele pronk eener society – dit kleine kluchtspel der misverstanden, deze bizarre piste van duikelende humbug en clownesk snobisme, – maar met deze roem en met deze pronk bevinden wij ons slechts opnieuw bij die schijn van anders-, van beter-zijn, waar­mede de collectiviteit ongestoorder en zelfgenoegzamer (minder wantrouwig) „zichzelf” kan blijven. Voor het overige blijft de stem der schoonheid onvruchtbaar. Voor het overige blijft zij wat zij altijd was: de stem van een­zamen, – waarin andere eenzamen misschien iets van zich­zelf hervinden. Is deze winst de prijs der schoonheid waard?
Neen, er is niet zoo heel veel verschil tusschen de honden-kar waarop de van Goghs aan den man werden gebracht om voor enkele centen de salonnetjes (misschien nog niet eens de salonnetjes) der kleine neringdoenden te sieren, en de (misschien gepantserde) auto waarmede een (mis-

5