hevigt evenals Homerus de liefde tot de aarde; en juist déze liefde – onze sterkste en zeer schone – verheldert hij tot een liefde tot God. – Maar zoals het helder heidendom van Homerus’ dichtmonumenten, zo is ook Gezelle’s poëtisch oeuvre en het helder Christendom daarvan ontstaan in de eenzaamheid van velerlei wildernissen, – die niet enkel de wildernissen waren der verguizing. Men leze de strofen, geschreven aan het eind van zijn leven, toen hij terugschouwde op de jaren onder de mensen doorgebracht en het Patmos dat zijn leven geworden was. Zij onthullen gans het verheven zieledrama van deze vereenzaamde dichter der liefde:

Er bestaat een tekening van Rembrandt, een schets slechts, doch wellicht een der tederste verbeeldingen die de hand van de meester aan het papier toevertrouwde, Jacobs Droom, een knaap, sluimerend aan de aarde in een zo schone vrede, dat zelfs de engelen die hem naderen, aarzelen hem te wekken... Aan deze schets moet ik telkens weer denken wanneer ik mij verdiep in de heldere vrede, die het geheim van Gezelle’s leven en het wezen van Gezelle’s ziel is geweest, en de oorsprong ook – toen hij, om deze vrede mede te delen, de wereld naderde – van zijn drama onder de mensen. ‘Ergo erravimus. De liefde heeft me doen dwalen, tot verre van mij zelven weg, voor anderen te bate en ten voordeele.’ [20] – Toen Gezelle, ontwakend aan de nood der wereld, de weg ging die God van