graf van Mgr Faict, die andere medespeler in Gezelle’s drama, gememoreerd werd: ‘Hij (Mgr Faict) bekende dat, in den algemeenen gang des levens, het aloude ‘divide et impera’ nog de beste middel is om alles op tijd en stond, met wijsheid en voorzichtigheid te schikken en uit te voeren.’ [13]

*

*

Dit persoonlijkheidsbewustzijn, dat Gezelle scheidt van het middeleeuwse levensbewustzijn, is terzelfdertijd de ondergrondse rivier welke Gezelle, deze heldere, hoge, zuivere fontein, zeer wezenlijk verbindt met zijn antipode, die andere consequentie van persoonlijkheidsbewustzijn: Gide’s ‘verloren zoon’, die alles wat hem aan Christendom was overgeleverd, verkocht en van zich wierp om te ontdekken wie hijzelf was, of anders gezegd: om een goedheid (een christendom) te verwerven dat de vormgeving zou zijn zijner ‘dons personnels’. Het verbindt hem ook met die tweede tegenpool en nogmaals andere consequentie van persoonlijkheidsbewustzijn: Sartre: ‘Car je suis un homme, Jupiter, et chaque homme doit inventer son chemin.’
    In zijn voortreffelijke Nietzsche-studie, Het Wankelende Westen, schreef Beerling: ‘Om de waarheid niet te verspelen, gaf hij (Nietzsche) de waarheden moedig prijs, om het mysterie te bewaren zag hij af van het ritueel. [14] Zo zou men van Gide kunnen zeggen: om de waarheid van Christus te bereiken gaf hij de waarheden van het Christendom prijs; om zčlf Christus te kunnen ontmoeten stiet hij een Christendom van zich dat hem niet toestond zichzelf te ontmoeten; om de oorspronkelijke religiositeit te herwinnen, brak hij met alle predikatieve godsdienstigheid en kerkelijk-ethische ‘overdekking’ en overlevering. Hij wilde terug naar het Christendom van de oorsprong (Christus) als vormgeving van hetgeen men zelf in oorsprong en authentiek is: zijn persoonlijkheid. Evenwel: voorbij alle waarheid ontmoet men die laatste werkelijkheid welke Beerling voor Nietzsche omschrijft met: ‘het terugnemen van de waarheid in haar oorspronkelijk-ondoorgrondelijke sfeer, die geen adequate uitspraakmogelijkheid meer toelaat’. Na deze atoomsplitsing is de waarheid als levensgrond echter tevens verwoest tot die groene, glasharde, naakte aardkorst waarin elke levensmogelijkheid voorgoed dood is. Uit deze laatste waarheid (het oorspronkelijk-ondoorgrondelijke dat geen