lijst van werken
vorige bladzijde



D E   N I E U W E   M E N S 241

    vorige bladzijde En tenslotte: ‘In jeder Religion ist der religiöse Mensch eine Aus-nahme’... (Nietzsche).
    Het drama is onvermijdelijk, en tragischer (ook geheel anders, gelijk we zullen zien) dan een drama van schuld enerzijds en slachtoffer-worden anderzijds.

Doch alvorens hierover te spreken is het noodzakelijk dit hoofdstuk te voltooien met een beeld van de orde-eenheid welke zijn nieuwe waarden in hem opbouwden nadat zij de orde-eenheid van voorheen hadden verwoest.


8

Preciseren wij nog eens met een kort, samenvattend overzicht van de waarden die in beide perioden voor hem primair waren, de Umwertung welke in hem had plaatsgegrepen. Het verscherpt het beeld van de nieuwe mens, wij herkennen scherper de geheel nieuwe ordo amoris; en ook wat volgt - het drama van die nieuwe mens en hoe hij dit verwerkte - zullen we dan beter verstaan.
    Herinneren we ons wat vóor zijn zwijgen zijn primaire bezieling is geweest. - Dat was allereerst Christus, en Christus’ Kerk. Beide waren voor hem de gestalte van Gods goedertierenheid en menslievendheid. En schoner nog, tragischer toen ook, ging hij dit verstaan in de vrede met Christus gekruisigd. - Dit alles was in zijn jeugd voorgrond: de grote schone ernst, het dramatisch torment en ten laatste de onwereldse stilte van zijn religieuze persoonlijkheid toen; datgene wat zijn zielekrachten, zijn werkende liefde ook, sterkst en diepst activeerden.
    Gods absolute transcendentie - herkend weliswaar, doch weldra beschaamd en nederig voorbijgegaan om zich exclusiver nog met Christus en de Kerk te verenigen - bleef achtergrond; en achtergrond wordt, en blijft lange tijd, ook de natuur.
    Verdedigt Gezelle in die dagen de waarde der menselijke persoonlijkheid, dan is deze affirmatie toch meer nog verzet tegen de grauwe, nivellerende cultus van de soortmens dan reeds positieve, volledig bewuste zelf-bevestiging of helder besef van hetgeen het persoon-zijn aan imperatieven meebrengt; zelfbevestiging betekent nog slechts: bevestiging van zijn volgende bladzijde





















volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 13-07-2009 Copyright © 2009 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 17-07-2009