alleen waarheden, ook levenskrachten die niet geheel tot hun recht kwamen, dringen op en beginnen hun bestaansrecht op te eisen, – en waarheden te activeren en tot bewustzijn te brengen die dat bestaansrecht verantwoorden.
    Dit alles is een gevolg – a. van het feit, dat de orde-eenheid van waarheden die vrede en vrijheid in ons schept, nooit dè waarheid is (gewis, wij hebben werkelijk niet ‘de hele waarheid’ nodig om vrede en vrijheid te worden, doch slechts zoveel waarheid als nodig is om wat in een bepaalde levensfase onze onrust, onvrede en onvrijheid is en als zodanig voorgrond, te bezweren); b. van het feit, dat elke levensorde of levensvrede steeds werkelijkheid wordt ten koste van bepaalde levenskrachten – met welke een modus vivendi moest bereikt en die ergens op een achterplan verdrongen bleven voortbestaan; c. van het feit, dat de vrede, de verworven gezondheid der ziel niet alleen de krachten versterkt en verhevigt welke in die waarheden hun rust vonden, zichzelf werden, maar, daar de gezondheid van een deel zich mededeelt aan het geheel, ook die vitale krachten activeert en verhevigt welke, terwille van de lieve vrede, zich liever rustig op een achterplan moesten houden en met hun bescheiden aandeel content zijn. Zoals, gelijk we zagen, een smartelijk louteringsproces van de ziel niet alleen zijn einde vindt op geestelijk plan, doch zich ook doet gelden aan het zinnelijk deel van de mens en dit verfijnt en veredelt, zo is ook de gezondheid van de ziel als een zonlicht dat gelijkelijk over ‘goeden en bozen’ schijnt: zij activeert ook krachten welker vitaliteit, voor het behoud van de vrede en de bereikte orde, beter aanzienlijk geringer kon blijven. Het leven echter stoort zich niet aan ons, – niet aan onze wensen, en niet aan onze vrede...
    Leven dat leeft, inderdaad vitaal leeft en dus scheppend leeft, ‘zelfwerkzame vormbouw’ is, zelfverwerkelijking en zelfbevestiging, is inderdaad, is ook op geestelijk en niet enkel op biologisch plan: ‘van nature gericht op gestadige, zelfbewerkte evenwichtsstoring’ [1], – verstoring ook, ja, óok van die orde waarin onze vermogens, gelijk dat heet, hiërarchisch geordend staan op hun laatste doel en alle dus leven overeenkomstig hun recht en, met hun totaal, ‘het volle leven’ (de volle lever, hoonde de prins onzer dichters) vertegenwoordigen. Leven is altijd gestadige, zelfbewerkte evenwichtsstoring, want: geen orde-geheel van waarheden is dè waarheid – alle illusies (en ook alle vrede en vrijheid)