deze door nederlagen en vernederingen vertwijfelde mens het symbool werd van het leven op aarde, het kruis, ook dit houtene kruis van volkomen beroofdheid, van niets meer zijn en vergeten zijn, wordt hem ook de heilige zin van het leven. Zoals den vriend in het onvindbare graf moet hij alles loslaten en vergeten. De enige vriend toch is Hij die aan het Kruishout zijn leven gaf. Aan die Vriend, die onzichtbare, moet hij zich overgeven. De enige Vriend is een onzichtbare en de onzichtbare is een Gekruisigde. Met de overgave aan die onzichtbare Gekruisigde verbeeldt Gezelle zijn wil tot volledige zelfontlediging, die act van blind geloof welke de mystici doet spreken van een ‘donkere nacht’, het ingaan tot de volledige beroofdheid in al het menselijke. Of, om te spreken met de woorden van Maurice Gilliams: ‘Voortaan ging hij zich aan de onnoembare pijn van het verzaken overgeven’. Doch wonderlijk: de atmosfeer van een donkere-nacht-verbeelding ontbreekt geheel. Bij Gezelle voltrekt zich de bereidheid tot volledig zelfverzaken in een geheel nieuwe, volstrekte oorspronkelijke sfeer: de wezenloze stilte van het eeuwig woekerende groen... Dit persoonlijk blijven, dit geheel en al zichzelf en Gezelle blijven, waar zovele anderen stellig onmiddellijk zouden aanleunen bij de taal en de zienswijze der mystici, bewijst wel niet het minst hoe geheel wáar en waarachtig hij bij deze laatste bitterste bereidheid was. Doch direct en met aangrijpende kracht spreekt zij uit de slotstrofen:

...Een stemme, geen andere ’n sprak,     een stemme, geen andere, geen een: ‘Komt hier,’ zei een stemme, aan het Kruis, ‘hij ligt hier;     komt hier’ zei een stemme, ‘aan het Kruis.’     o Stemme van ’t houtene Kruis,     o Kruis van den Heere, gegroet; gij blozende vrucht aan den edelen boom,     gekruiste Verlosser, gegroet!     Waar staat gij, hooge over mijn hoofd,     waar staat gij, gedoken in ’t gers, waar staat gij, waar staat... dat ik groete u, o Kruis,     ik groete u, o edele Kruis?