geen onmiddellijk als zoodanig herkenbare constructieve kracht binnen die ,,gemeenschap”. Vervreemd van zijn omgeving volgt hij dan het stille spoor, het glanzend lichten van waarden, waarvan blijkbaar alleen in den droom een verre afglans te benaderen is; ofwel hij isoleert zich in een heldere gemeenzaamheid met de sprakelooze dingen; ofwel hij verdedigt zijn geestelijk goed met een levenscynisme, dat slechts schijnbaar een exclusief-destructieve woede, een onvruchtbare en machtelooze haat is. Maar in al deze gevallen houdt hij op voor de gemeenschap te spreken; hij leeft elders — van de aarde vervreemd.
    Zooals iedere mensch behoeft ook het meerendeel der kunstenaars een menschelijke d.i. mensch-waardige sarnenleving om het geloof in den mensch, in de aarde, in het leven te bewaren. Het is niet steeds zoo, het is slechts zelden zoo, dat een kunstenaar het geloof van zijn tijd bepaalt; gemeenlijk is het zoo, dat zijn tijd de houding van den kunstenaar bepaalt: zijn geloof of ongeloof in den mensch en het leven. Zijn isolement is niet altijd vaandelvlucht, lafheid, zelfzucht. Ten overstaan van een verworden gemeenschapsleven staat hij voor problemen, die door 'n ander soort menschen voor het heden en hier tot klaarheid en tot een oplossing moeten worden gebracht. De kunstenaar, die dwars tegen de ontbinding van een gemeenschapsleven zich een weg baant naar scheppende en nieuwe levenswaarden, is een zeldzaamheid; voor het meerendeel hunner moeten deze waarden (hetzij geestelijk, hetzij maatschappelijk) gestalte hebben gekregen (door anderen dan hij), voor hij ze als scheppende waarden herkent.
Aanvaardt hij het noodlot van zijn eenzaamheid en afzijdigheid, anderzijds is het ook zoo, dat zijn gevoelige natuur onmiddellijk reageert zoodra inderdaad de kiemen van een nieuw gemeenschapsleven doorbreken. En onmiddellijk daarna heeft zijn hernieuwd geloof in het leven — doorklinkend in zijn verbeeldingen — een stuwende, regenereerende kracht, is zijn werk opnieuw constructief.
Voorwaarde voor een constructieve kunst is een gereconstrueerde samenleving.
(wordt vervolgd )

Henri Bruning

370

















aangemaakt: 01-08-2012 Copyright © 2012 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 01-08-2012